Էդմոնդե դե Ամիչիսը իտալացի գրող, քաղաքական գործիչ, լրագրող, մանկագիր և բանաստեղծ է: Հռչակվել է «Սիրտը» վիպակով, որը գրված է դպրոցականի ծրագրի ձևով։

Ջուլիոն սովորում էր ութերորդ դասարանում: Նա սև մազերով ու գունատ դեմքով տասնչորսամյա մի գեղեցիկ տղա էր՝ երկաթուղու ծառայողի ավագ որդին: Նրանց ընտանիքը մեծ էր, հոր աշխատավարձը՝ քիչ, և ծնողները դժվարությամբ էին ծայրը ծայրին հասցնում: Ուսման հարցում հայրը խիստ էր ու պահանջկոտ, քանի որ Ջուլիոն պետք է լավ սովորեր, ստանար ավարտական վկայական, աշխատանքի անցներ և օգներ հորը: Այդ պատճառով էլ տղան շատ էր պարապում ու թեև լավ էր սովորում, հայրը միշտ շտապեցնում էր ու խրախուսում որդուն: Ընտանիքի կարիքները հոգալու համար հայրը կողմնակի գործ էր վերցնում և գիշերները նստում գրասեղանի առաջ: Նա խոշոր փաթեթների վրա գրում էր հասցեներ և ազգանուններ և յուրաքանչյուր հինգ հարյուր փաթեթի համար ստանում է երեք լիրա: Բայց այդ աշխատանքը շատ էր հոգնեցնում նրան, և հաճախ ճաշի նստած պահերին նա գանգատվում էր տեսողությունից:
Մի անգամ Ջուլիոն ասաց հորը.
-Հայրի ՛կ, թո ՛ւյլ տուր՝ գիշերները աշխատեմ քո փոխարեն:
Բայց հայրը պատասխանեց.
-Ո ՛չ, տղա ՛ս, դու պետք է սովորես: Քո դասերն ավելի կարևոր են, քան իմ փաթեթները: Այլևս չխոսենք այդ մասին:
Որդին գիտեր, որ նման դեպքերում անհնար է հոր հետ վիճել, և այլևս չպնդեց, բայց հետո ահա թե ինչ արեց:
Ջուլիոն սպասեց, որ հայրը անկողին մտնի, ապա ինքը անձայն հագնվեց, մտավ հոր առանձնասենյակը, վառեց լամպը, նստեց գրասեղանի առաջ և սկսեց գրել՝ ճիշտ և ճիշտ նմանակելով հոր ձեռագիրը: Հաջորդ օրը հայրը շատ բարձր տրամադրություն ուներ.
— Դե ՛, Ջուլիո, քո հայրը դեռ կարգին աշխատող է: Երեկ երկու ժամում ես մեկ երրորդով ավելի հասցեներ եմ գրել, քան նախորդ օրը:
Հաջողությունից ոգևորված՝ հաջորդ օրը Ջուլիոն նորից անցավ գործի, Եվ այսպես շատ գիշերներ աշխատեց նա:
Այդպես ամեն գիշեր աշխատելով՝ Ջուլիոն քունը չէր առնում, առավոտյան վեր էր կենում հոգնած, իսկ երեկոները՝ դասերը պատրաստելիս, աչքերն իրենց-իրենց փակվում էին:
-Ջո ՛ւլիո,- ասաց հայրը մի անգամ առավոտյան,- ես քեզ այլևս չեմ ճանաչում. վերջին ժամանակներս դու բոլորովին փոխվել ես: Ես դժգոհ եմ քեզնից:
Տղան մտքում որոշեց վերջացնել իր գիշերային աշխատանքը, բայց նույն օրը՝ ճաշի ժամանակ, հայրը ուրախ ասաց.
— Գիտե՞ք՝ այս ամիս ես իմ փաթեթներով երեսուներկու լիրա ավելի եմ վաստակել, քան անցյալում:
Այս խոսքի վրա նա հանեց քաղցրավենիքով լի մի ծրար, որ գնել էր՝ ընտանիքի հետ այդ արտակարգ իրադարձությունը տոնելու: Երեխաները ծափ տվին ուրախությունից: Իսկ Ջուլիոն ինքնիրեն մտածեց. Ո ՛չ, իմ խե ՛ղճ հայրիկ, ես ստիպված դեռ էլի պիտի խաբեմ քեզ: Եվ նա շարունակեց իր գիշերային աշխատանքը:
Մի անգամ հայրը գնաց դպրոց՝ որդու՝ Ջուլիոյի վիճակից անհանգստացած՝ ուսուցչի հետ խոսելու:
-Ձեր որդուն այլևս առաջվա պես ուսումը չի հրապուրում: Դասերի ժամանակ ննջում է, հորանջում, ցրված է, մինչդեռ նա կարող է փայլուն հաջողությունների հասնել,- ասաց ուսուցչուհին;
Այդ վերեկո հայրը շատ խիստ խոսեց Ջուլիոյի հետ:
-Դու տեսնում ես, որ ես առողջությունս քայքայում եմ աշխատելով, որ դուք լավ սովորեք, իսկ դու ինձ չես օգնում:
Ջուլիոն սաստիկ նիհարեց և գունատվեց: Մայրը սկսեց անհանգստանալ, բայց հայրը, հարևանցի նայելով որդուն նկատեց.
-Դա նրանից է, որ նրան տանջում է խղճի խայթը: Նա այդպիսի տեսք չուներ, երբ լավ էր սովորում և շատ լավ աշակերտ էր:
Ջուլիոն վերջնականապես որոշեց դադարեցնել գիշերային աշխատանքը: Նույն այդ գիշեր նա վերջին անգամ վերկացավ անկողնուց, մտավ առանձնասենյակ, վերցրեց գրիչը: Բայց ձեռքը մեկնելիս դիպավ գրքին: Գիրքն ընկավ հատակին: Արյունը խփեց Ջուլիոյի երեսին. հանկարծ ու հայրը արթնանա: Տղան ականջը հպեց դռանը. ամեն ինչ լուռ էր: Ու սկսեց լարված գրել: Նա գրում ու գրում էր, իսկ այդ ժամանակ հայրը արդեն կանգնել էր նրա թիկունքում: Ընկնող գրքի աղմուկից նա արթնացել էր: Հայրը տեսավ փաթեթի վրա սահող գրիչն ու ամեն ինչ հասկացավ: Անհունք քնքշանքի ու զղջման զգացումը տիրեց նրան: Հոր ձեռքերը գրկեցին Ջուլիոյի գլուխը, իսկ նա անակնկալից ճչաց.
-Հայրիկ, ների ՛ր ինձ, ների ՛ր:
— Ո ՛չ, այդ դո ՛ւ ներիր ինձ,- պատասխանեց հայրը արցունքներից դողահար ձայնով՝ համբույրներով ծածկելով որդու գլուխը,- ես ամեն ինչ հասկացա, իմ թանկագին տղա, գնանք ինձ հետ:
Եվ հայրը Ջուլիոյին տարավ արթնացած մոր անկողնու մոտ:
— Համբուրի ՛ր մեր սքանչելի տղային,- ասաց նա,- Ջուլիոն չորս ամիս չի քնել և աշխատել է իմ փոխարեն: Ես այնպես դաժանորեն տանջում էի նրան, մինչդեռ նա վաստակում էր մեր հացը:
Չորս ամսվա մեջ առաջին անգամ Ջուլիոն թեթևացած սրտով մտավ անկողին և քնեց երկար: Չորս ամսվա մեջ առաջին անգամ նա քնեց խաղաղ քնով և ուրախ երազներ տեսավ, իսկ երբ արթնացավ, իր կողքին ՝ անկողնու ծայրին, տեսավ քնած հոր գլուխը:

Վիպակը պատմում է Ջուլիո երեխայի մասին, ով գիշերները գաղտնի աշխատելով հոր փոխարեն, օգնում է ընտանիքին ֆինանսականորեն: Երբ հայրը պարզում է իր որդու գործը, նա իրար հետ համբուրվում են

portugal

Թեմա՝ Սեղանի մակերեսը։

Բարձրությամբ և անկյունագծով սեղանը բաժանվում է երեք եռանկյունների: Սեղանի մակերեսը հաշվում ենք, որպես այդ եռանկյունների մակերեսների գումար:

S_ABCD=S_ABD+S_DBC S_ABCD=AD⋅BE/2+BC⋅DF/2=AD⋅BE/2+BC⋅BE/2=(AD+BC)⋅BE/2

Եթե սեղանի զուգահեռ կողմերը (հիմքերը) նշանակենք a և b, իսկ բարձրությունը՝ h, ապա՝

S_սեղան=a+b/2⋅h

Ուշադրություն

Նշենք մի քանի կարևոր հետևանքներ:

1. Եթե եռանկյունների բարձրությունները հավասար են, ապա նրանց մակերեսները հարաբերվում են ինչպես հիմքերը:

S₁=h₁*c/2
S₂=h₂*d/2
h₁=h₂
2* S₁/c=2*S₂/d
S₁/c=S₂/d
S₁/S₂=c/d

2. Եթե եռանկյունների բարձրություններն ու հիմքերը հավասար են, ապա եռանկյունները հավասարամեծ են: Օրինակ՝ միջնագիծը եռանկյունը բաժանում է երկու հավասարամեծ եռանկյունների:

h₁=h₂
c=d
S₁=h₁*c/2
S₂=h₂*d/2
h₁*a=S₁*2
h₂*d=S₂*2
S₁=S₂

3. Հավասարասրուն սեղանի պարագիծը 32 սմ է, սրունքը՝ 5սմ, իսկ մակերեսը՝ 44սմ²: Գտեք սեղանի բարձրությունը:

P_ABGD=32=2*a+b+de
32=2*5+b+d
b+d=22
S=44cm²=22*h/2
h=44*2:22=4

4․ ABCD սեղանի AD և BC հիմքերը համապատասխանաբար 10սմ և 8 սմ են: ACD եռանկյան մակերեսը 30սմ² է: Գտեք սեղանի մակերեսը:

S=S₁+S₂
S₁=h₁*10/2
h₁=6=h₂
S₂=6*8/2=24
S=24+30=52cm2

1.Ընդգծված դարձվածքները փոխարինի՛ր տեքստի ոճին հարմար հոմանիշ բառերով:

Մեր նախնիները երևի շատ դառը փորձերից հասկացել էին, որ ձուկ ուտելիս չի կարելի երկաթե դանակ գործածել: Այդ կանոնը ուշադրություն չդարձնելով մարդիկ անկողին էին ընկնում ու նույնիսկ հոգին փչում: Հիմա արդեն հասկացել ենք, թե ինչից էր  դա. երկաթը հեշտ քայքայվող սպիտակուցների հետ (ձկան մսի մեջ շատ կա) ռեակցիայի մեջ է մտնում, որի հետևանքով առաջանում է թունավոր նյութ:

Այսօր արդեն կենցաղում երկաթե դանակ չի օգտագործվում. Քարե դարից ստեղծվել է չժանգոտվող պողպատը, որը կարելի է առանց վախի օգտազործել: Բայց գյուտն ուշացել էր. սովորությունն իր գործն արել էր: Հիմա ընդհանուր կարծիքն այն է, որ ձուկը դանակով ուտել չի կարելի:

2.Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Մեր հանրապետության (հանուր, պետ, ություն) թռչնաշխարհի (թռչուն, աշխարհ) տարատեսակությունը (տար, տեսակ, ություն) պայմանավորված է նրանով, որ այստեղ գալիս են Իրանական (Իրան, ական), Միջերկրական (մեջ, երկիր, ական) ծովի և Կովկասյան (կովկաս, յան) թռչուններ: Դրանցից համընդանուր (համ, ընդ, հանուր)ճանաչում (ճանաչ, ում) ունեն մարդու հարևանությանբ (հարևան, ություն) ապրողները և նրանք, որոնց կենսակերպ (կենս, կերպ) առնչվում է մարդու (տուն, տես, ական) տնտեսական գործունեության հետ:

3.Տրված բառերի գործիական հոլովի ձևերով կազմի՛ր նախադասություններ:
Հայր, ծաղիկներ, բոլոր, ոչ մեկ, հասնել, հեռանալ:

հայրիկով
ծաղիկներով-Ծաղիկներո լի դահլիճը սպասում էր ուսուցիչներին։
բոլորով
ոչ մեկով
հասնելով-Ամեն անգամ հասնելով քո առջև դրած նպատակին պօրձիր կերտել նորը։
հեռանալով

4.Տրված գոյականները չորս խմբի բաժանի՛ր ըստ կազմության:

Մայրցամաք, գոյություն, գետին, ողբերգություն, գազան, նախաճաշ, ցնցում, արտասահման, ճամփա, ուժ, զոհ, նավ, նավահանգիստ, նավակ, հայրենիք, վերադարձ, մայրաքաղաք, օտարամոլություն:

Մայրցամաք-մայրաքաղաք-հայրենիք-արտասահման
ողբերգություն-գոյություն-օտարամոլություն
նավ-նավակ
ճամփա-գետին

5.Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:

Հայ, դպիր, այգի, հնոց, բույր, ծառ, բժիշկ, պարսիկ:

Հայուհի, դպրոց այգեստան, հնություն, բուրաստան, ծառաստան, բժշկուհի, պարսկաստան։

ex.1

ex.2

ex.3

1․Որոշել y=x² պարաբոլի ճյուղերի ուղղվածությունը:  

• Ճյուղերն ուղղված են դեպի վերև
• Ճյուղերն ուղղված են դեպի ներքև

2․Գտիր y=x² ֆունկցիայի արժեքների բազմությունը: Ընտրելճիշտ տարբերակը:

• Ֆունկցիան սահմանափակ չէ ներքևից
• Ֆունկցիան սահմանափակ չէ վերևից

3. Տրված է y=−x² ֆունկցիան: Ընտրել ճիշտ պատասխանը:

ա) y_max=−1 բ) y_max=1 գ) y_max=0

4. Տրված է f(x)=−x² ֆունկցիան: Հաշվել  f(−1); f(−5); f(0); f(2); f(4)։

5. Արդյո՞ք  A(3; 8) կետը պատկանում է  y=x²  ֆունկցիայի գրաֆիկին:

ա) չի պատկանում բ) պատկանում է

6. Արդյո՞ք  A(x; y) կետը պատկանում է  y=x² ֆունկցիայի գրաֆիկին, եթե ա) x=1,y=2; բ) x=3, y=9 գ) x=-2; y=4, դ) x=0,4; y=1,6

7. Համեմատել թվային արտահայտությունների արժեքները՝
ա) 1,17² < 1,18² 
բ) 2,31² < 2․33²

8. y=x²  ֆունկցիայի հանար համեմատել y₁ և y₂ , եթե ա) x₁=0,5 x₂=0,6 բ) x₁=9,2 x₂=8,5

Թեմա՝ Պատկերացում կոնի և գնդի մասին։

Կոն 

Կոնը կարելի է ստանալ՝ պտտելով POA ուղղանկյուն եռանկյունը իր էջերից որևէ մեկի, օրինակ՝ PO-ի շուրջ: Նույն կոնը կստացվի, եթե APB հավասարասրուն եռանկյունը պտտենք PO բարձրության շուրջ:

PO ուղիղը կոչվում է կոնի առանցք, որը պարունակում է կոնի H բարձրությունը:

Կոնի առանցքային հատույթը, որը անցնում է նրա գագաթով, հանդիսանում է PA և PB սրունքներով հավասարասրուն եռանկյուն: PA-ն և PB-ն կոչվում են կոնի ծնորդներ և նշանակվում են l տառով:

Եռանկյան պտույտից առաջացած O կենտրոնով շրջանը կոչվում է կոնի հիմք:

Կոնի շառավիղ կոչվում է նրա հիմքի R=OA=OB շառավիղը:

Կոնի կողմնային մակերևույթի բացվածքը երկրաչափական պատկեր է, որը կոչվում է շրջանի սեկտոր: Այն իրենից ներկայացնում է շրջան, որից դուրս է բերված նրա կենտրոնային անկյունը:

Սեկտորի շառավիղը հավասար է l-ի:

Գունդ

Գունդը ստացվում է կիսաշրջանի կամ շրջանի պտույտի միջոցով՝ իր AB տրամագծի շուրջ:

Գնդի մակերևույթը (գնդային մակերևույթը) կոչվում է գնդոլորտ (սֆերա): Գնդոլորտը ստացվում է կիսաշրջանագծի կամ շրջանագծի պտույտի միջոցով:

Գնդոլորտին են պատկանում գնդի բոլոր այն կետերը, որոնց հեռավորությունը գնդի O կենտրոնից հավասար է R շառավղին:

OA-ն, OB-ն և OC-ն, կամ ցանկացած այլ հատված, որը միացնում է գնդոլորտի կետը գնդի կենտրոնի հետ, կոչվում է գնդի շառավիղ:

 Գնդի երկու կետեր միացնող հատվածը, որը անցնում է գնդի կենտրոնով, կոչվում է գնդի տրամագիծ: Վերևի նկարում դա AB հատվածն է:

Կենտրոնով անցնող գնդի հատույթը կոչվում է մեծ շրջան, իսկ գնդոլորտի հատույթը՝ մեծ շրջանագիծ:

Գնդի մակերևույթը (գնդոլորտը կամ սֆերան) տարածության այն կետերի երկրաչափական տեղն է, որոնք հավասարահեռ են մի կետից։ Այդ կետը կոչվում է գնդոլորտի կենտրոն, իսկ գնդոլորտի որևէ կետ նրա կենտրոնի հետ միացնող հատվածը կոչվում է գնդի շառավիղ։ Ոլորտով պարփակված և ոլորտի կենտրոնը պարունակող տարածության մասը կոչվում է գունդ։ Գունդը կառաջանա որպես պտտական մարմին, եթե շրջանը կամ կիսաշրջանը պտտենք տրամագծի շուրջը։

Ֆուտբոլի գնդակը, ձմերուկը, գլոբուսը պատկերացում են տալիս գնդի մասին: Գնդի մակերևույթի երկու կետը միացնող և գնդի կենտրոնով անցնող հատվածն անվանում են գնդի տրամագիծ: Գնդի տրամագիծը հավասար է երկու շառավղի: Գնդի մակերևույթն անվանում են գնդոլորտ (սֆերա):
Հարթությունը հատում է գնդոլորտը շրջանագծով: Այդպիսի շրջանագծերն ունեն տարբեր շառավիղներ. հարթությունը որքան հեռու է գնդոլորտի կենտրոնից, այնքան փոքր է հատույթի շառավիղը: Ամենամեծ շրջանագծերը ստացվում են այն դեպքում, երբ գնդոլորտը հատվում է կենտրոնով անցնող հարթություններով: Այս դեպքում շրջանագծի շառավիղը գնդոլորտի (գնդի) շառավիղն է: Երկրի մակերևույթի վրա այդպիսի մեծ շրջանագծեր են հասարակածը և միջօրեականները: Զուգահեռականները՝ երկրի մակերևույթի հատույթներն են այն հարթություններով, որոնք զուգահեռ են հասարակածի հարթությանը:

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1․ Ո՞ր պատկերն է կոչվում կոն։ GEOGEBRA ծրագրով գծել կոն։

շրջանակը, որտեղ կառուցված գծումները հարթության մեջ են անկախությանդ։ Կոնը կարող է կառուցվել արտադրանքի կետերի միջև անցնող լուծումների միջավայրի մեջ, ինչպես նաև հանրագույն գծի միջև։ Կոնը հասնում է բոլոր այն կետերին, որոնցով են կառուցվելու հարթությունը։

2․ Ինչպե՞ս կարելի է ստանալ կոն։

Կոնը կարելի է ստանալ մի քանի տարբեր եղանակներով՝ կամայական վեկտորների կամ հարթության համարժեք գծերից։ Այսպիսով, եթե անհրաժեշտ է ստանալ կոնի մի համար, ապա սահմանեք կոորդինատների սկզբնական կետերը, կամ անհրաժեշտ է ստանալ գագաթների անկյունները և այդպես համարեք կոնը։

3.Ո՞ր պատկերն է կոչվում գունդ։ GEOGEBRA ծրագրով գծել գունգ։

Գունդը հատկություններով գծում ստեղծված երկարության մեջ է ունենում ճիշտության շրջանակը։ Այս պատկերը կարելի է գտնել մեկ կետից մյուս կետի միջև։ Գունդը ներառում է ճիշտության շրջանակը կամ նրա շրջանակի մեջ։

4․Ինչպե՞ս կարելի է ստանալ գունդ։

Գունդը կարելի է ստանալ մի քանի տարբեր եղանակներով՝ որոնք առաջարկվում են համակարգչի ծրագրերում, ռեսուրսներում, գրքերում և այլ աղյուսակներում:

5․Նշիր պտտման մարմինների վերաբերյալ ճիշտ պնդումը:

• կոնը կարելի է ստանալ՝ պտտելով ուղղանկյուն եռանկյունը իր էջերից որևէ մեկի շուրջ:
• պրիզման ստացվում է քառակուսու պտույտի միջոցով՝ իր բարձրության շուրջ:
• գլանը ստացվում է ուղղանկյան եռանկյան պտույտի միջոցով՝ իր բարձրության շուրջ:

6․ 7 սմ և 24 սմ էջերով և 25 սմ ներքնաձիգով ուղղանկյուն եռանկյունը պտտվում է իր մեծ էջի շուրջ:

Առաջացած պտտման մարմնի անվանումը՝ 

Առաջացած պտտման մարմնի բարձրությունը՝ 

 Առաջացած պտտման մարմնի ծնորդը՝ 

Առաջացած պտտման մարմնի շառավիղը՝ 

7․Լուծել խնդիրը․

8․ Յուրաքանչյուր դեպքի համար գծել գծագիրը։

9․30⁰ անկյուն ունեցող ուղղանկյուն եռանկյունը պտտվում է մեծ էջի շուրջը։ Գտնել պտտումից առաջացած կոնի ծնորդը, եթե այդ կոնի շառավիղը 15 սմ է։

1. Քարտեզի վրա նշել Թուրքիայի հարևան պետությունները , ափերը ողողող ջրային ավազանները։
   

Թուրքիայի հարևան պետությունները են՝

1. Արմենիա
2. Լեբանան
3. Սիրիա
4. Հայաստան
5. Վանա
6. Արցախ
7. Հայաստան
8. Արցախ

Ափերը ողողող ջրային ավազանները՝

• Լեբանան
• Գրիգորյան
• Արապ
• Սիմէին
• Գեյշ
• Գեյշ
• Սիմէին
• Արապ

2. Բնութագրեք Թուրքիայի աշխարհագրական դիրքը:

Թուրքիան գտնվում է Ասիայի արևմտյան մասում և Ասիայի և Եվրասիայի միջազգային սահմաններում: Թուրքիան ենթադրվում է ստանալ մեծահասական հաշվիչներ աշխատող երկրներից մեկը, բայց իր աշխարհագրական դիրքը և անցանկալի դրությունը շատ քանի դեպքում անվանվում է անասկանացվածք:

3. Ի՞նչ դեր ունի Թուրքիան Հվ-արմ․ Ասիայում:

Թուրքիան Հվ-արմ. Ասիայում պատկանում է սահմանափակ գեոպոլիտիկ դեր: Այս դերը ներառվում է արտաքին քաղաքականության, ռեգիոնալիզմի և դեկոլոնիզմի ճշմարտությանը ներկայացնելու համար: Այն պատասխանատվում է թուրք ռեգիոնալիստական միլիտարիզմի կառավարման ու բարելավման խնդիրների համար: Այն հանգույց է պատերազմի և միջին կորուստների միջեւ գծված դեմքերը լուրջական զարգացումների համար:

4. Որո՞նք են Թուրքիայի տնտեսության զարգացման նախադրյալները:

Թուրքիայի տնտեսության զարգացման նախադրյալները կարելի է բացահայտել հետևյալ կերպով՝

1. Արդյունքերի պարագանում — Թուրքիայի տնտեսությունը համեմատվում է այլ երկրերի տնտեսությունից ստացված արդյունքերի հետ և այդ արդյունքերին համապատասխան պարագաներ նախադրելու է ապահովելը:
2. Իրականության դաշտային մասերի զարգացում — Թուրքիայի կարգավորման ավագ նպատակն է արտացոլել իրականությունից առավելագույն մակարդակի միջազգային դաշտերում:
3. Իրականության նորմալիզացում — Թուրքիայի տնտեսությունը պատկանում է նորմալիզացված միջոցառումներին, ինչպես նաև նախադրված ազատագրումների համար ազատագրումից սպառելիք միջոցառումներին:
4. Գործնական նորմալիզացում — Թուրքիայի տնտեսությունը սպասում է գործնական գործի նորմալիզացումներին, հեշտությամբ հաշվարկելու կարգավորման մեթոդներին, հեշտությամբ համակարգելիս հաշվելու կարգավորման շարադրականության նախարարություն

5.Ո՞վ է թուրքերենի այբուբենի հեղինակը։

Թուրքերենի այբուբենի հեղինակը էսնելին է Ոկտափուս Ալթայցու հայերեն քաղաքական գիրքից վերաբերված հոմենում, որը հրապարակվել է ۹-րդ դարին ոճին Վանին։ Այս այբուբենը էապես թուրքերենի առաջին գրական հատուկություններից մեկն է։

6.Թվարկել Հարավարևմտյան Ասիայի պետությունները մայրաքաղաքներով։

Հարավարևմտյան Ասիայի պետությունները հետևյալ են, նշված՝

1. Իրան — Տեհրան
2. Իրաք — Բագդադ
3. Իսրայել — Երուսաղէմ
4. Ինդոնեզիա — Նեպալ
5. Իսլանդիա — Պռիստին
6. Կատար — Թաշկենդ
7. Կատար — Կաբուլ
8. Կատար — Թոշքենդ
9. Լիբանան — Բեյրութ
10. Կուվեյթ — Աշկաբադ
11. Կուվեյթ — Բիշքեկ
12. Սիրիա — Դամասկոս
13. Ջորդանիա — Ամման
14. Ջորդանիա — Բերութ
15. Սիրիա — Դամասկոս
16. Սուրիա — Բագդադ
17. Սաուդյան Արաբիա — Ռիադ
18. Սաուդյան Արաբիա — Սանաա
19. Սիրիա — Ալեքսանդրիա
20. Սիրիա — Սալե
21. Տաջիկստան — Դուշանբե
22. Տաջիկստան — Գաշկամ
23. Տուրքմենստան — Աշխաբակ
24. Տուրքմենստան — Անկարա
25. Ուբեկիստան — Տաշկենդ
26. Ուբեկիստան — Հարիր
27. Ուզբեկստան — Տաշկենդ
28. Ուզբեկստան — Քուդուզ
29. Սուրիա — Բագդադ
30. Սուրիա — Սանաա
31. Ուզբեկստան — Դուշանբե
32. Ուզբեկստան — Էրևան
33. Յեմեն — Աման
34. Յեմեն — Սանա
35. Զամբիա — Փորտո
36. Զամբիա — Հառամբուրգ
37. Զամբիա — Օրանջեբուրգ
38. Զամբիա — Անկարա
39. Զամբիա — Լուրսաբուրգ
40. Էրմենիս — Կաբուլ
41. Էրմենիս — Սեդնեյ
42. Էրմենիս — Քուդու

7.Ինչե՞ր են պատկերված նկարներում։

եկեղեցի

ձուկ

կատու

1․ Նախադասությունների կողքը գրի՛րտեսակները։

Նրանք էլ քեզ նման մարդիկ էին (պարզ ընդարձակ) ։ Այդպես՝ քեզ նման երազներ էին երազում, մեծ-մեծ հույսեր էին փայփայում(բարդ) Գալիս էին ոգևորված իրանց հույսերով ու ցնորքներով և մեկ-մեկ կորցնում ճանապարհին (բարդ)։ Ոմանք շուտ էին վհատում ու բեկվում, ոմանք ավելի հանդուգն ու համառ գալիս էին, մինչև մի տեղ ընկնում էին ուժասպառ ու… (բարդ) Օ՜, շատ եմ ծիծաղել նրանց վրա (պարզ ընդարձակ) ։

Ինչքա՜ն ծիծաղեցին էն գիշեր (պարզ ընդարձակ)

Ամենքը գաղթականներ էին (պարզ համառոտ)։ Նոր էին Թիֆլիս հասել (պարզ ընդարձակ)։ Զանոն էլ նրանց հետ էր (պարզ ընթարձակ)։ Իր հոր փեշիցը բռնած նա անց էր կացել ձյունոտ սարերով, ամայի, ցուրտ դաշտերով, երկա՜ր-երկա՜ր ճանապարհ (պարզ ընդարցակ)։

Նա չէր հասկանում, թե ինչու պատահեց էն ամենը, ինչ որ ինքը տեսավ ( բարդ)․ էն հրացանների ճայթյունը, էն աղաղակը, էն ծուխն ու կրակը, էն փախուստը, որ փախչում էին ամենքը, ամենքը (պարզ ընդարձակ) Եվ չէր հասկանում, թե ինչպես եղավ, որ իր մայրիկը կորավ էն ժամանակ (բարդ)։

2. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր:

            Փորձենք: Այսօր փորձենք հասկանալ մեր ուսուցչի բացատրածը:
            Աղջիկները կպատմեն: Վաղը աղջիկները կպատմեն դասի մասին:
            Մեծերը կլսեն: Վաղը մեծերը կլսեն երաժշտություն:
            Կընտրեք: Վերջապես կընտրեք ով է ավելի խելացի, Գայանեն, թե Լուսինեն:
            Ճամփորդը վերադարձավ: Ճամփորդը վերադարձավ իր անմոռանալի հանգստից:

3. Նախադասությունը գրի՛ր առանց այն բառերի կամ բառակապակցությունների, որոնք պատասխանում են փակագծում տրված հարցին:

Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞, ո՞ր)

Մի մարդ իր խանութում մեղր էր ծախում:
Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին գործված: (ինչպիսի՞, ո՞ր)

Փաթեթում գավազան էր, թասակ և թիկնոց, որի օձիքի վրա նախշեր էին գործված:
Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարից հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)

Մեզնից ոչ հեռու լիանայի վրա:
Բեռնատարները նշանակված ժամից մեկուկես ժամ շուտ եկան: (ե՞րբ)

Բեռնատարները եկան
Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ ու առաջ  շարժվեց տարօրինակ, մեծ ցատկերով, անհետացավ քարերի մեջ: (ե՞րբ, որտե՞ղ)

Նստաց մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ ու առաջ շարժվեց տարօրինակ, մեծ ցատկերով, անհետացավ:
Այդ ընթացքում ծառի գագաթը բարձրացած որսորդը երկար պարաններով երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (ե՞րբ. որտե՞ղ)

Բարձրացած որսորդը երկար պարաններով երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներ էին:

Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: (ե՞րբ, ի՞նչը)

Հավաքեցինք և ճամփա ընկանք

4. Նախադասության րնդգծված բառերը հանի՛ր: Ի՞նչ է փոխվում (նախադասության արտահայտած միտք, ինչ-որ տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝ Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ համարներ գրել:
Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:
Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ  կողմնորոշվեն:

Նախադասությունների ընդգծված բառերը հանդիսանում են կոչականներ:

Նախադասությունները մնում են առանց կոչականների:

5. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ և փորձի՛ր բացատրել:

            Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:
            Հասմի՛կ, այս երկտողից.բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:
            Պետք է արտասանե՞ս, Նվա՛րդ:
            Ո՞ւմ ես փնտրում այդպես, Արսե՛ն:
            Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:
            Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:

Ցույց են տալիս կոչականներ:

6. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրի՛ր:

Կոչում՝ դիմում արտահայտող բառ (խոսքի մեջ):

7. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրի՛ր:

            Դավի՛թ, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
            Սամվե՛լ, դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
            Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, չէ՛:
            Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, հ՛ն:
            Գիտե՞ս, Արա՛մ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
            Ի՜նչ ասես չես մտածի, թե՛ հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

8. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատի՛ր և տարբերությունների մասին գրի՛ր:

            Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Բ. Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, փիլիսոփա՛:
            Բ. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմսատո՛ւն  փիլիսոփա:
            Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ            պետք չէր լինի:
            Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:

Ա խմբում սովորական կոչականներ են, իսկ Բ խմբում կոչականներին որոշ բառեր են ավելացել:

Թեմա՝ Մեկ անհայտով գծային անհավասարումներ։

Անհավասարումները, որոնց ձախ և աջ մասերը x փոփոխականի նկատմամբ առաջին աստիճանի բազմանդամներ կամ թվեր են, անվանում են x մեկ անհայտով գծային անհավասարումներ: 

Հետևյալ անհավասարումները գծային անհավասարումների օրինակներ են:

ա)3x+5<x−2,  բ)5x−4≥−3x−8,  գ)−4x<−2x+6

Լուծենք դրանք:

ա 3x+5<x−2 3x−x<−2−5 2x<−7 x<−3.5 Պատ․՝ x∈(−∞;−3.5]

բ 5x−4≥−3x−8 5x+3x≥−8+4 8x≥−4 x≥−0.5 Պատ․՝ x∈[−0.5;+∞)

գ −4x<−2x+6 −4x+2x<6 −2x<6 x>−3 Պատ․ ՝x∈(−3;+∞)

Գծային անհավասարումներ լուծելիս օգտվում են հետևյալ կանոններից:

1) Անհավասարման անդամները կարելի է տեղափոխել նրա մի մասից մյուսը՝ փոխելով տեղափոխվող անդամի նշանը հակադիրով:

2) Անհավասարման մեջ կարելի է կատարել նման անդամների միացում:

3) Անհավասարումը դրական թվով բազմապատկելիս նրա նշանը չի փոխվում:

4) Անհավասարումը բացասական թվով բազմապատկելիս նրա նշանը փոխվում է հակադիրով:

Առաջադրանքներ։

1․ Լուծել անհավասարումները։

1․ ա․ x<1, բ․ x>-1 գ․ x<-1 դ․ x<-13/2
2. ա․ x<2 բ․ x>8/3 գ․ x-1/2 դ․ x<-4/11
3. ա․ x E R բ․ x E R գ․ x E R դ․ O/
4. ա․ O/ բ․ O/ գ․ O/ դ․ x E R
5. ա․ x<24 բ․ x<6x

2․ Լուծել անհավասարումները։

ա․ x E R բ․ x<5 գ․ x<2 դ․ x>5

3․Լուծել անհավասարումները

ա․ x<3 բ․ x>5/2 գ․ x<1/2 դ․ o/